Wikileaks: Όλο το παρασκήνιο πριν να καταλήξουν τα εκρηκτικά στην Κύπρο

 

Από τις 6 Φεβρουαρίου 2009, μία εβδομάδα πριν αρχίσει η μεταφορά των 98 κοντέινερ με τα ιρανικά εκρηκτικά από τη Λεμεσό στη ναυτική βάση στο Μαρί, ο ΟΗΕ ενθάρρυνε την κυπριακή κυβέρνηση να εξετάσει τη συνεργασία με άλλα κράτη μέλη ώστε να τη βοηθήσουν στην αποθήκευση, την ασφαλή φύλαξη, τη μεταφορά ή ακόμα και για να «ξεφορτωθούν» τα μοιραία πυρομαχικά. Και αυτή δεν είναι η... μόνη σκοτεινή πτυχή της υπόθεσης, που κόστισε τη ζωή σε 12 ανθρώπους και προκάλεσε τον τραυματισμό 62. Οπως προκύπτει από διπλωματικά έγγραφα των ΗΠΑ που διέρρευσαν στο Wikileaks, οι κύπριοι αρμόδιοι είχαν εκφράσει ανησυχίες για την ασφάλεια του θανατηφόρου φορτίου από τα τέλη Ιανουαρίου 2009 - προτού καλά καλά αποφασιστεί η εκφόρτωσή του από το κυπριακής σημαίας «Μόντσιεγκορσκ» σε κυπριακό έδαφος, ενώ στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ετέθησαν τουλάχιστον τέσσερα εναλλακτικά σενάρια για να μην παραμείνουν τα εκρηκτικά στην Κύπρο. Ωστόσο, μετά τις πιέσεις των ΗΠΑ και της Ε.Ε. να προχωρήσει η επιχείρηση με γρήγορους ρυθμούς, η κυπριακή κυβέρνηση αποφάσισε να αποθηκευτούν στον πλησιέστερο προς το λιμάνι της Λεμεσού ναύσταθμο.
13 Φεβρουαρίου 2009. Το ρωσικών συμφερόντων φορτηγό πλοίο «Μόντσιεγκορσκ» που είχε ναυλωθεί από τις Ναυτιλιακές Γραμμές της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν για να μεταφέρει ιρανικά πυρομαχικά στη Συρία, δένει στο λιμάνι της Λεμεσού στις επτά το πρωί. Τις προηγούμενες ημέρες έπλεε στα ανοιχτά για λόγους ασφαλείας, καθώς στα κοντέινερ που μετέφερε είχαν εντοπιστεί τεράστιες ποσότητες εκρηκτικών. Οι κυπριακές Αρχές έπειτα από έντονες πιέσεις των ΗΠΑ ανέκοψαν την πορεία του προς το συριακό λιμάνι της Λατάκιας, καθώς από τους ελέγχους του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού στο φορτίο προέκυπταν σοβαρές ενδείξεις παραβίασης των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

ΣΤΗΝ ΑΠΟΒΑΘΡΑ. Η εκφόρτωση του «Μόντσιεγκορσκ» άρχισε εκείνο το πρωί στις οκτώ και διήρκεσε περίπου δυόμισι ώρες. Την όλη διαδικασία παρακολούθησαν και στελέχη της αμερικανικής πρεσβείας στη Λευκωσία, τα οποία καταμέτρησαν τα 98 εμπορευματοκιβώτια. Σύμφωνα με πηγές της λιμενικής Αρχής, κάποια κοντέινερ θα παρέμεναν στην αποβάθρα για αδιευκρίνιστο διάστημα καθώς η διαθεσιμότητα των οχημάτων φορτηγών που θα τα μετέφεραν στην κοντινή ναυτική βάση στο Μαρί ήταν σχετικά περιορισμένη, ενώ επρόκειτο «για μία χρονοβόρο και περίπλοκη εργασία».
Δύο εβδομάδες μετά την εκφόρτωση, σε εμπιστευτικό τηλεγράφημα που υπέγραφε η αμερικανίδα ΥΠΕΞ Χίλαρι Κλίντον γίνονταν γνωστές λεπτομέρειες για τα ιρανικά πυρομαχικά που περιείχαν τα εμπορευματοκιβώτια: «Οι έλεγχοι αποκάλυψαν υλικό οπλισμού, περιλαμβανομένων στοιχείων που περιγράφονται ως "περιβλήματα σφαιρών", "ισχυρά εκρηκτικά πλήρους φόρτισης για πυροβόλα" (Gun H.E.), "βλήματα 125 χιλιοστών με πτερύγια σταθεροποίησης για διάτρηση θωράκισης" (125 mm Gun APFSDS) και "αντιαρματικά ισχυρά εκρηκτικά" (ΗΕΑΤ)». Σε προηγούμενο απόρρητο τηλεγράφημα προς την πρεσβεία της Λευκωσίας η ίδια προειδοποιούσε ότι «αν το πλοίο φτάσει στη Συρία χωρίς η κυβέρνηση της Κύπρου να έχει καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την τήρηση των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας, η αμερικανική κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να απεικονίσει τις ενέργειες της κυπριακής κυβέρνησης με τον πιο θετικό τρόπο»…
Ηδη από τις 29 Ιανουαρίου, μόλις δηλαδή το «Μόντσιεγκορσκ» εισήλθε στα κυπριακά ύδατα κατά τον διάπλου από το Ιράν στη Συρία, ο Λεωνίδας Παντελίδης, διευθυντής του διπλωματικού γραφείου του προέδρου Δημήτρη Χριστόφια, εξέφρασε στους Αμερικανούς τους προβληματισμούς της Λευκωσίας για τα ζητήματα ασφάλειας που εγείρονται λόγω του εκρηκτικού φορτίου. Οι Αμερικανοί τότε πρότειναν να παρέχουν βοήθεια για τη μεταφορά ή ακόμα και την αχρήστευση των πυρομαχικών.

ΣΕΙΡΑ ΣΧΕΔΙΩΝ. Τις επόμενες ημέρες στις συζητήσεις τους για την εξεύρεση λύσης οι Κύπριοι θα συζητούσαν σειρά σχεδίων για να αποφύγουν την εκφόρτωση και φύλαξη του φορτίου στο έδαφός τους.
Ενα σενάριο που ετέθη υπό συζήτηση στις 29 Ιανουαρίου 2009 ήταν η εμπλοκή των Ηνωμένων Εθνών και συγκεκριμένα των δυνάμεων του Διεθνούς Οργανισμού στην Κύπρο (UNFICYP) ή στον Λίβανο (UNIFIL). Στην πρώτη περίπτωση, το φορτίο θα έπρεπε πρώτα να βρεθεί σε κυπριακό έδαφος, κάτι που η κυβέρνηση Χριστόφια ήθελε εκείνη την περίοδο να αποφύγει. Ετσι, το βάρος της συζήτησης έπεσε στην αποστολή του ΟΗΕ στον Λίβανο - μάλιστα ο Λ. Παντελίδης ρώτησε αν το φορτίο του «Μόντσιεγκορσκ» μπορούσε να μεταφερθεί σε γερμανικό πλοίο υπό τη σημαία των ΟΗΕ που βρισκόταν στην περιοχή. Σύμφωνα με τα αμερικανικά διπλωματικά τηλεγραφήματα, εκτός από τα ζητήματα ασφάλειας που ετίθεντο λόγω του εκρηκτικού φορτίου, η Λευκωσία δεν ήθελε να προκαλέσει τη Δαμασκό φοβούμενη τα αντίποινα: η περίπτωση ενός άλλου φορτηγού πλοίου, του «Γκρεγκόριο» που μετέφερε ραντάρ από τη Βόρεια Κορέα στους Σύρους και «αφοπλίστηκε» από τους Κυπρίους, αποτέλεσε αφορμή για να ανοίξει η γραμμή μεταξύ της Λατάκιας στη Συρία και της Αμμοχώστου στα Κατεχόμενα.

ΜΕ ΟΧΗΜΑΤΑ. Ενα ακόμα σενάριο που τέθηκε υπό συζήτηση ήταν να μεταφερθούν τα ιρανικά πυρομαχικά σε βρετανικές βάσεις στην Κύπρο.
Συγκεκριμένα, το Ακρωτήρι μπορεί να μην είχε τη δυνατότητα να φιλοξενήσει πλοίο του μεγέθους του «Μόντσιεγκορσκ», στα τηλεγραφήματα των ΗΠΑ όμως αναφέρεται ότι η μεταφορά θα μπορούσε να γίνει μέσω οχημάτων από το λιμάνι της Λεμεσού, όπως μεταφέρονταν και άλλα πυρομαχικά κατά τη διάρκεια της νύχτας τα Σαββατοκύριακα όταν η κίνηση ήταν μειωμένη.
Στις 30 Ιανουαρίου 2009 ο Λ. Παντελίδης φέρεται να προτιμά μια λύση που να εμπλέκει τη Γαλλία - με την οποία η Κύπρος διατηρεί ισχυρές ναυτιλιακές σχέσεις - και τον ΟΗΕ, παρά αυτή των βρετανικών βάσεων.
Παράλληλα ο αμερικανός πρεσβευτής στη Λευκωσία τον ενημερώνει ότι οι αμερικανοί ειδικοί δεν έχουν βρει κάποιο μηχανισμό που θα επιτρέπει την παράδοση του φορτίου στις δυνάμεις της UNIFIL.
tanea.gr