Νεόπλουτοι Κινέζοι συλλέκτες συρρέουν στο κυνήγι των όψιμων δημιουργιών του μεγάλου ζωγράφου, ανεβάζοντας τις τιμές τους σε πρωτόγνωρα επίπεδα.
Απόδοση Αναστασία Κυριανίδη - Νικολαΐδη
anastasia.kyrianidi@capital.gr
Παρά το γεγονός ότι ο Πάμπλο Πικάσο έχει καταγραφεί στη συνείδηση όλων ως η αδιαμφισβήτητη ιδιοφυΐα της μοντέρνας ευρωπαϊκής τέχνης, οι πίνακες της τελευταίας περιόδου της ζωής του δεν αγκαλιάστηκαν με τη γνωστή θέρμη από τους συλλέκτες. Αυτό οφείλεται ίσως στο γεγονός ότι τα έργα -που φιλοτεχνήθηκαν από το 1960 μέχρι το θάνατό του το 1973- θεωρούνταν για πολύ καιρό, κατά τη γλαφυρή δήλωση του κριτικού τέχνης Ντάγκλας Κούπερ, ως «ασυνάρτητες μουντζούρες καμωμένες από έναν ξεμωραμένο, αλλόφρονα γέρο μπρος στο κατώφλι του θανάτου». Ο χονδροειδής τρόπος με τον οποίο παρουσιάζεται ο έρωτας στους πίνακες αυτούς ερμηνεύτηκε από άλλους ως το κύκνειο ερωτικό άσμα ενός γερασμένου καλλιτέχνη. Ως αποτέλεσμα, για δεκαετίες οι τιμές πώλησής τους περιορίζονταν σε εξαψήφια νούμερα.
Την τελευταία διετία, ωστόσο, αυτά τα μεγάλα, φωτεινά και πομπώδη έργα έχουν γίνει ανάρπαστα. Συνδυάζοντας άριστα το αμφισβητήσιμο γούστο με τον επιτηδευμένο σνομπισμό, νεόπλουτοι Κινέζοι συλλέκτες συρρέουν μαζικά στο κυνήγι των όψιμων Πικάσο, ανεβάζοντας τις τιμές τους σε πρωτόγνωρα επίπεδα.
Τι είναι όμως αυτό που τους προσελκύει; Μα, το ότι είναι μεγάλοι, φωτεινοί και πομπώδεις - και, φυσικά, το ότι ανήκουν στον Πικάσο. «Υπάρχει κάτι σε αυτούς τους πίνακες που ξεκάθαρα προσελκύει τους Κινέζους», λέει ο Ken Yeh, πρόεδρος του ασιατικού τμήματος του οίκου Christie΄s. «Οι περισσότεροι από τους πιο πρόσφατους Πικάσο είναι ζωηρόχρωμοι και πολύ μεγάλοι σε διαστάσεις. Στην Ασία γενικά προτιμώνται οι μεγάλοι πίνακες. Το μέγεθος μετράει».
Με το βλέμμα στραμμένο στα εισερχόμενα κεφάλαια, οι γκαλερί και οι art dealers προσπαθούν να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες των Κινέζων συλλεκτών, γεμίζοντας τους τοίχους των εκθέσεών τους με τα πιο πρόσφατα έργα του καλλιτέχνη. Πολλά έργα προέρχονται από Αμερικανούς και Ευρωπαίους συλλέκτες που τα αγόρασαν στις δεκαετίες του 1970, ΄80 και ΄90 και δεν βλέπουν την ώρα να τα ρευστοποιήσουν τώρα που βρίσκονται στην ακμή τους.
Πέρυσι για παράδειγμα, ο καλλιτέχνης και σκηνοθέτης Julian Schnabel πούλησε στον οίκο Christie΄s ένα μεγάλο έργο του 1971 στην τιμή των 7,7 εκατ. δολ. Τον Μάρτιο του 2009, ο μέγας dealer Larry Gagosian έστησε μια έκθεση μουσειακού μεγέθους με όψιμους πίνακες του Πικάσο σε μία από τις γκαλερί του στη Νέα Υόρκη. Δύο μήνες αργότερα, ο οίκος Christie΄s της Νέας Υόρκης πούλησε το φωτεινό αλλά ιδιαίτερα δύσμορ-φο «Mousquetaire a la Pipe» (1968) για 14.642.500 δολ. -τιμή υπερδιπλάσια αυτής που είχε πουληθεί το 2004. Τον Ιούνιο ο οίκος Christie΄s του Λονδίνου πούλησε το «Le Baiser» (1969) για παραπάνω από 18 εκατ. δολ., δηλαδή 13 εκατ. περισσότερα από όσα είχε δώσει ο προηγούμενος αγοραστής το 2003.
Τον περασμένο μήνα, οι Christie΄s και Sotheby΄s πέτυχαν παρόμοια αποτελέσματα στις δημοπρασίες που οργάνωσαν στη Νέα Υόρκη, με τους Κινέζους συλλέκτες να κάνουν επιθετικές προσφορές για τα περισσότερα έργα. Ο Christie΄s πούλησε το «Faune, Femme Nu et Mousquetaire», ένα τολμηρό σχέδιο του 1967, έναντι 1,3 εκατ., ήτοι 500.000 δολ. περισσότερα από την εκτιμώμενη τιμή, καθώς επίσης και το έργο του 1964 «Le Peintre et Son Modele», που ξεπέρασε κάθε πρόβλεψη αγγίζοντας τα 3 εκατ. δολ. Στον Sotheby΄s, το «Homme au Fanion» (1969) έφερε 5,4 εκατ. «Πρόκειται για μια υγιή και υπαρκτή αγορά», λέει η Giovanna Bertazzoni, επικεφαλής στο τμήμα Σύγχρονης Τέχνης και Ιμπρεσιονισμού του οίκου Christie΄s. «Δεν είναι φούσκα».
Τα έργα αυτά συγκεντρώνουν πολύ συγκεκριμένα προτερήματα για τους νεοφώτιστους συλλέκτες. Είναι πιο φθηνά από τα έργα της Γαλάζιας Περιόδου του καλλιτέχνη, τα οποία πωλούνται συνήθως σε τιμές άνω των 20 εκατ. δολ.
Η Melissa Chiu, διευθύντρια του Asia Society Museum της Ν. Υόρκης, πιστεύει επίσης ότι ταιριάζουν και σε συγκεκριμένες επιλογές lifestyle. «Πρόκειται για μια γενικότερη κοινω-νικο-οικονομική τάση», λέει η Chiu. «Οι Κινέζοι συλλέκτες δείχνουν ενδιαφέρον για την ευρωπαϊκή κουλτούρα». Θέλουν να κάνουν δικές τους αυτές τις πολιτιστικές αξίες».
Ταυτόχρονα παρατηρείται και μια ευρύτερη επαναξιολόγηση της αισθητικής. Λίγα χρόνια πριν, μερικοί κριτικοί της τέχνης είχαν αρχίσει να βλέπουν στις βίαιες πινελιές και τις άτακτες συνθέσεις των τελευταίων έργων του Πικάσο μια ομοιότητα με τις δημοφιλείς τάσεις των μεσαίων δεκαετιών του αιώνα, όπως ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός, η pop art, ακόμα και το γκράφιτι.
Αν και είναι νωρίς για να γνωρίζουμε αν αυτοί οι αισθητικοί συσχετισμοί έχουν ισχύ, οι ειδικοί δηλώνουν ότι τίποτα δεν έχει σημασία εκτός από το γεγονός ότι σήμερα υπάρχουν πίνακες που πουλιούνται σε πενταπλάσια τιμή από την προηγούμενη δεκαετία.
Έχοντας εξασφαλίσει μια καλή σοδειά από τη σύγχρονη τέχνη και τον ιμπρεσιονισμό, οι Christie΄s και Sotheby΄s βρίσκονται τώρα σε πυρετώδη αναζήτηση υλικού για τις μεγάλες δημοπρασίες του Φεβρουαρίου στο Λονδίνο. Με δεδομένες τις τάσεις των νέων συλλεκτών, θα έχουν στη σκέψη τους τρία βασικά κριτήρια: Οι Πικάσο να είναι μεγάλοι, πολύχρωμοι και ακριβοί.
Απόδοση Αναστασία Κυριανίδη - Νικολαΐδη
anastasia.kyrianidi@capital.gr
Παρά το γεγονός ότι ο Πάμπλο Πικάσο έχει καταγραφεί στη συνείδηση όλων ως η αδιαμφισβήτητη ιδιοφυΐα της μοντέρνας ευρωπαϊκής τέχνης, οι πίνακες της τελευταίας περιόδου της ζωής του δεν αγκαλιάστηκαν με τη γνωστή θέρμη από τους συλλέκτες. Αυτό οφείλεται ίσως στο γεγονός ότι τα έργα -που φιλοτεχνήθηκαν από το 1960 μέχρι το θάνατό του το 1973- θεωρούνταν για πολύ καιρό, κατά τη γλαφυρή δήλωση του κριτικού τέχνης Ντάγκλας Κούπερ, ως «ασυνάρτητες μουντζούρες καμωμένες από έναν ξεμωραμένο, αλλόφρονα γέρο μπρος στο κατώφλι του θανάτου». Ο χονδροειδής τρόπος με τον οποίο παρουσιάζεται ο έρωτας στους πίνακες αυτούς ερμηνεύτηκε από άλλους ως το κύκνειο ερωτικό άσμα ενός γερασμένου καλλιτέχνη. Ως αποτέλεσμα, για δεκαετίες οι τιμές πώλησής τους περιορίζονταν σε εξαψήφια νούμερα.
Την τελευταία διετία, ωστόσο, αυτά τα μεγάλα, φωτεινά και πομπώδη έργα έχουν γίνει ανάρπαστα. Συνδυάζοντας άριστα το αμφισβητήσιμο γούστο με τον επιτηδευμένο σνομπισμό, νεόπλουτοι Κινέζοι συλλέκτες συρρέουν μαζικά στο κυνήγι των όψιμων Πικάσο, ανεβάζοντας τις τιμές τους σε πρωτόγνωρα επίπεδα.
Τι είναι όμως αυτό που τους προσελκύει; Μα, το ότι είναι μεγάλοι, φωτεινοί και πομπώδεις - και, φυσικά, το ότι ανήκουν στον Πικάσο. «Υπάρχει κάτι σε αυτούς τους πίνακες που ξεκάθαρα προσελκύει τους Κινέζους», λέει ο Ken Yeh, πρόεδρος του ασιατικού τμήματος του οίκου Christie΄s. «Οι περισσότεροι από τους πιο πρόσφατους Πικάσο είναι ζωηρόχρωμοι και πολύ μεγάλοι σε διαστάσεις. Στην Ασία γενικά προτιμώνται οι μεγάλοι πίνακες. Το μέγεθος μετράει».
Με το βλέμμα στραμμένο στα εισερχόμενα κεφάλαια, οι γκαλερί και οι art dealers προσπαθούν να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες των Κινέζων συλλεκτών, γεμίζοντας τους τοίχους των εκθέσεών τους με τα πιο πρόσφατα έργα του καλλιτέχνη. Πολλά έργα προέρχονται από Αμερικανούς και Ευρωπαίους συλλέκτες που τα αγόρασαν στις δεκαετίες του 1970, ΄80 και ΄90 και δεν βλέπουν την ώρα να τα ρευστοποιήσουν τώρα που βρίσκονται στην ακμή τους.Πέρυσι για παράδειγμα, ο καλλιτέχνης και σκηνοθέτης Julian Schnabel πούλησε στον οίκο Christie΄s ένα μεγάλο έργο του 1971 στην τιμή των 7,7 εκατ. δολ. Τον Μάρτιο του 2009, ο μέγας dealer Larry Gagosian έστησε μια έκθεση μουσειακού μεγέθους με όψιμους πίνακες του Πικάσο σε μία από τις γκαλερί του στη Νέα Υόρκη. Δύο μήνες αργότερα, ο οίκος Christie΄s της Νέας Υόρκης πούλησε το φωτεινό αλλά ιδιαίτερα δύσμορ-φο «Mousquetaire a la Pipe» (1968) για 14.642.500 δολ. -τιμή υπερδιπλάσια αυτής που είχε πουληθεί το 2004. Τον Ιούνιο ο οίκος Christie΄s του Λονδίνου πούλησε το «Le Baiser» (1969) για παραπάνω από 18 εκατ. δολ., δηλαδή 13 εκατ. περισσότερα από όσα είχε δώσει ο προηγούμενος αγοραστής το 2003.
Τον περασμένο μήνα, οι Christie΄s και Sotheby΄s πέτυχαν παρόμοια αποτελέσματα στις δημοπρασίες που οργάνωσαν στη Νέα Υόρκη, με τους Κινέζους συλλέκτες να κάνουν επιθετικές προσφορές για τα περισσότερα έργα. Ο Christie΄s πούλησε το «Faune, Femme Nu et Mousquetaire», ένα τολμηρό σχέδιο του 1967, έναντι 1,3 εκατ., ήτοι 500.000 δολ. περισσότερα από την εκτιμώμενη τιμή, καθώς επίσης και το έργο του 1964 «Le Peintre et Son Modele», που ξεπέρασε κάθε πρόβλεψη αγγίζοντας τα 3 εκατ. δολ. Στον Sotheby΄s, το «Homme au Fanion» (1969) έφερε 5,4 εκατ. «Πρόκειται για μια υγιή και υπαρκτή αγορά», λέει η Giovanna Bertazzoni, επικεφαλής στο τμήμα Σύγχρονης Τέχνης και Ιμπρεσιονισμού του οίκου Christie΄s. «Δεν είναι φούσκα».
Τα έργα αυτά συγκεντρώνουν πολύ συγκεκριμένα προτερήματα για τους νεοφώτιστους συλλέκτες. Είναι πιο φθηνά από τα έργα της Γαλάζιας Περιόδου του καλλιτέχνη, τα οποία πωλούνται συνήθως σε τιμές άνω των 20 εκατ. δολ.
Η Melissa Chiu, διευθύντρια του Asia Society Museum της Ν. Υόρκης, πιστεύει επίσης ότι ταιριάζουν και σε συγκεκριμένες επιλογές lifestyle. «Πρόκειται για μια γενικότερη κοινω-νικο-οικονομική τάση», λέει η Chiu. «Οι Κινέζοι συλλέκτες δείχνουν ενδιαφέρον για την ευρωπαϊκή κουλτούρα». Θέλουν να κάνουν δικές τους αυτές τις πολιτιστικές αξίες».
Ταυτόχρονα παρατηρείται και μια ευρύτερη επαναξιολόγηση της αισθητικής. Λίγα χρόνια πριν, μερικοί κριτικοί της τέχνης είχαν αρχίσει να βλέπουν στις βίαιες πινελιές και τις άτακτες συνθέσεις των τελευταίων έργων του Πικάσο μια ομοιότητα με τις δημοφιλείς τάσεις των μεσαίων δεκαετιών του αιώνα, όπως ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός, η pop art, ακόμα και το γκράφιτι.
Αν και είναι νωρίς για να γνωρίζουμε αν αυτοί οι αισθητικοί συσχετισμοί έχουν ισχύ, οι ειδικοί δηλώνουν ότι τίποτα δεν έχει σημασία εκτός από το γεγονός ότι σήμερα υπάρχουν πίνακες που πουλιούνται σε πενταπλάσια τιμή από την προηγούμενη δεκαετία.
Έχοντας εξασφαλίσει μια καλή σοδειά από τη σύγχρονη τέχνη και τον ιμπρεσιονισμό, οι Christie΄s και Sotheby΄s βρίσκονται τώρα σε πυρετώδη αναζήτηση υλικού για τις μεγάλες δημοπρασίες του Φεβρουαρίου στο Λονδίνο. Με δεδομένες τις τάσεις των νέων συλλεκτών, θα έχουν στη σκέψη τους τρία βασικά κριτήρια: Οι Πικάσο να είναι μεγάλοι, πολύχρωμοι και ακριβοί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου